Şubat ve Eylül aylarında, iklim modellerine dayalı olarak hesaplanan Arktik deniz buzu yoğunluğundaki değişimler, “mevcut emisyon seviyelerinin devam ettiği” (BaU) senaryoya göre gösterilmektedir. Haritada yer alan pembe kontur, 1986 – 2005 yılları arasında uydu verileriyle belirlenen deniz buzu sınırını (yüzde 15 buz yoğunluğu eşiği) temsil etmektedir. Bu görsel, IPCC AR5 Raporu’nun 12.29 numaralı şekli temel alınarak uyarlanmıştır (Collins ve diğerleri, 2013).
Mehmet Cömert / BRÜKSEL
Küresel iklim krizi, çağımızın en acil sorunlarından biri olmaya devam ederken, bilim insanlarının bu krizin etkilerini anlamaya yönelik çalışmaları da giderek daha karmaşık ve ileri teknolojilere dayanıyor. Kuzey Kutbu’nda yer alan “Son Buz Alanları” (Last Ice Area), buzul erimesine karşı nispeten daha dayanıklı bir bölge olarak kabul ediliyordu.” Ancak, yeni bir araştırma, bu alanların geleceğinin sanıldığı kadar da güvence altında olmadığını gösteriyor.
“Revisiting the Last Ice Area Projections from a High-Resolution Global Earth System Model” (Yüksek Çözünürlüklü Küresel Bir Yer Sistemi Modeli ile Son Buz Alanı Projeksiyonlarının Yeniden Değerlendirilmesi) başlıklı bilimsel makale, McGill Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırmaya dayanmaktadır. Çalışmada, iklim projeksiyonlarında kullanılan yüksek çözünürlüklü küresel bir yeryüzü sistem modeliyle elde edilen bulgular incelenmektedir.
Araştırma, özellikle Kuzey Kutbu’nun en dirençli buz kütlelerinin bile iklim değişikliğine karşı ne kadar hassas olduğunu ortaya koyuyor. Bu bölgelerin korunabilirliği ve gelecekteki rolü üzerine geliştirilen bu yeni çalışma, daha önceki projeksiyonların çelişkili bazı bulgularını yeniden değerlendirme ihtiyacını gün yüzünü çıkarıyor.
Son Buz Alanları Neden Önemli?
Deniz buzu üzerinde oluşan erime göletlerini gösteren hava görüntüsü; buz kalınlığındaki farklılıkları gözler önüne sermektedir. Daha açık renkli göletler daha kalın buz tabakaları üzerinde bulunurken, koyu renkli göletler daha ince deniz buzu üzerinde yer almaktadır. Fotoğraf, Washington Üniversitesi’nden Melinda Webster tarafından sağlanmıştır.
“Son Buz Alanları” olarak adlandırılan bu kritik bölgeler, çok eski zamanlardan beri kutup ekosistemlerinin ayakta kalmasına katkı sağlayan yapılardır. Kuzey Kutbu’ndaki bu bölgeler, kutup ayıları, foklar ve buzla yaşama uyum sağlamış diğer pek çok canlının varlığı için kritik bir öneme sahiptir. Dahası, bu alanlar, Güneş enerjisinin geri yansıtılmasında (albedo etkisi) oynadıkları rol nedeniyle, dünya genelindeki sıcaklık artışını yavaşlatmada önemli bir katkı sağlıyor.
Ancak iklim değişikliğinin şiddetlenmesiyle birlikte, bu dirençli yapılar dahi hızla erime riskiyle karşı karşıya.
Araştırmaya göre, önümüzdeki onyıllarda sera gazı emisyonları ciddi bir şekilde azaltılmazsa, Son Buz Alanları’nın önemli bir kısmını kaybetme riskiyle karşı karşıyayız. Bu durum, hem kutup ekosistemlerini hem de küresel iklim sistemini dönüşü olmayan bir noktaya taşıyabilir.
© Getty Görseli
Modelleme Teknolojisindeki Dönüm Noktası
Bu yeni projeksiyonlar, önceki iklim modellerine kıyasla çok daha yüksek bir çözünürlük sunmaktadır. Yüksek çözünürlüklü küresel yeryüzü sistem modeli, bölgesel farklılıkları ve yerel iklim olaylarını daha ayrıntılı bir şekilde analiz edebilmektedir. Geleneksel modeller, genellikle daha geniş alanları kapsadığından, yerel ölçekli etkiler veya bölgesel iklim şartları gibi ayrıntıları gözden kaçırabiliyordu. Ancak bu yeni model, Son Buz Alanları gibi hassas bölgelerin nasıl etkilendiğini çok daha net bir şekilde görünür hale getiriyor.
Modelin öne çıkan bir diğer katkısı ise sera gazı emisyonları ile bölgesel iklim dinamikleri arasındaki ilişkiyi detaylandırabilmesidir. Araştırma bulguları, Kuzey Kutbu’ndaki deniz buzunun erime hızının, yüksek emisyon senaryoları altında çok daha hızlı olduğunu ortaya koymuştur. Bunun aksine, düşük emisyon senaryoları, Son Buz Alanları’nın korunması için kritik bir umut işaretidir.
Küresel Politikalar İçin Bir Uyarı
Son Buz Alanları, sadece Kuzey Kutbu için değil, küresel iklim dengesi için de kritik bir öneme sahiptir. Araştırma, bu bölgelerin korunmasının, küresel iklim politikalarının başarısına doğrudan bağlı olduğunu göstermektedir.
Hükümetler arayıştaki bu bulguları dikkate alarak, fosil yakıt tüketimini azaltma, yenilenebilir enerji kaynaklarının payını artırma ve sıfır karbon hedeflerine ulaşma yolunda kararlı adımlar atmalıdır.
Son Buz Alanları, insan faaliyetleri sonucu artan sera gazı etkisinin en aza indirildiği bir gelecekte bile, kritik bir eşik noktasını temsil ediyor. Araştırma yazarları, bölgeye yönelik uluslararası bir koruma stratejisinin geliştirilmesinin, iklim krizinin şiddetlenmesini engellemede hayati bir öneme sahip olduğunu vurguluyor.
Eylem Zamanı
Bu yüksek çözünürlüklü modelden elde edilen yeni projeksiyonlar, Son Buz Alanları’nın geleceğinin sadece yerel bir sorun olmadığını, aksine tüm dünya için bir uyarı niteliği taşıdığını gözler önüne seriyor. Bu alanları koruma altına almak, sadece ekosistemleri değil, geleceğin dünya iklim sistemini de kurtarma anlamına geliyor. Bilim insanları ve siyaset dünyası bu konuda birlikte hareket ederse, gezegenimizin dengesini koruma yolunda önemli bir ilerleme sağlanacaktır.
Kaynak
“Revisiting the Last Ice Area projections from a high-resolution Global Earth System Model” – Communications Earth & Environment.
